در این مقاله می خوانید :
سیستیت یا التهاب مثانه یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دستگاه ادراری است که باعث احساس درد، سوزش و تکرر ادرار می‌شود. اغلب اوقات این بیماری در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود، اما عوامل دیگری مثل تحریکات شیمیایی و بیماری‌های زمینه‌ای هم در بروز آن نقش دارند. آشنایی با علائم، روش‌های تشخیص و درمان، به درمان سریع‌تر شما کمک میکند و از بروز عوارض جانبی جلوگیری میکند.
سیستیت چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟
سیستیت یا التهاب مثانه یک نوع بیماری مرتبط با مجاری ادراری است که بیشتر به خاطر عفونت‌های باکتریایی به وجود می‌آید. شایع‌ترین عامل آن باکتری اشریشیا کلیچ است که از روده وارد دستگاه ادراری می‌شود و به دیواره مثانه آسیب می‌زند. در برخی موارد، عوامل غیرعفونی مثل استفاده از محصولات بهداشتی معطر، برخی داروها یا حتی پرتودرمانی می‌توانند باعث تحریک، التهاب و مشکلات مثانه شوند.
این بیماری می‌تواند حاد یا مزمن باشد. در نوع حاد، علائم به صورت ناگهانی ظاهر می‌شود و با درمان مناسب بهبود پیدا میکند. اما سیستیت مزمن معمولا با علائم خفیف اما طولانی‌مدت همراه است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
روند تشخیص و علائم شایع سیستیت
عمدتا پزشک برای تشخیص این بیماری، برای شما آزمایش ادرار تجویز میکند تا وجود یا عدم عفونت یا التهاب مشخص شود. در موارد پیچیده‌تر، شاید به انجام تصویربرداری از مثانه یا سیستوسکوپی نیاز باشد.
- سوزش و درد هنگام ادرار
- تکرر ادرار همراه با احساس اضطرار
- درد در ناحیه لگن یا پایین شکم
- تغییر رنگ یا بوی ادرار
- وجود خون در ادرار در برخی موارد شدید
- احساس خستگی و در مواردی تب خفیف
انواع سیستیت و تفاوت‌های آنها
سیستیت انواع مختلفی دارد که هر کدام ویژگی‌ها و دلایل خاص خود را دارند. برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
1- سیستیت عفونی
شایع‌ترین نوع سیستیت که در اثر عفونت‌های باکتریایی ایجاد می‌شود و معمولا با آنتی‌بیوتیک درمان می‌گردد.
2- سیستیت غیرعفونی
در این نوع، التهاب مثانه ناشی از عواملی مانند استفاده از محصولات شیمیایی، پرتودرمانی یا داروهای خاص است.
3- سیستیت بینابینی
یک بیماری مزمن و دردناک که علت مشخصی ندارد و معمولا در زنان دیده می‌شود.
روش‌های درمان سیستیت یا التهاب مثانه
برای درمان سیستیت یا التهاب مثانه روش‌های مختلفی وجود دارد که پزشک بر اساس علائم و شدت درد شما هر یک از آنها را تجویز میکند. برخی از مهمترین روش‌های درمانی عبارتند از:
- مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت تشخیص عفونت
- داروهای ضدالتهاب برای کاهش درد و التهاب
- تجویز داروهای مخصوص برای سیستیت بینابینی
درمان‌های خانگی و روش‌های کمکی التهاب مثانه
- مصرف زیاد آب باعث افزایش دفعات ادرار می‌شود و به دفع باکتری‌های مضر از مثانه کمک میکند. این کار علاوه بر تسریع روند درمان شما، از رشد و تکثیر بیش از حد باکتری‌ها در دستگاه ادراری جلوگیری میکند.
- الکل و کافئین باعث تحریک مثانه شده و علائم سیستیت را تشدید می‌کنند، در حالی که غذاهای تند می‌توانند باعث التهاب بیشتر دیواره مثانه شوند. کاهش مصرف این مواد می‌تواند به کاهش درد و سوزش ادراری کمک کند.
- گرمای موضعی باعث بهتر شدن جریان خون در ناحیه لگن می‌شود و گرفتگی عضلات مثانه را کاهش می‌دهد. استفاده از کمپرس گرم روی پایین شکم هم به تسکین درد و ناراحتی ناشی از سیستیت کمک کند.
- آب کرنذ‌بری حاوی ترکیباتی است که از چسبیدن باکتری‌ها به دیواره مثانه جلوگیری میکند و احتمال عفونت مجدد را کاهش می‌دهد. مصرف منظم آن یک روش طبیعی برای پیشگیری از سیستیت یا التهاب مثانه است.
احتمال عود سیستیت پس از درمان وجود دارد؟
در برخی افراد، سیستیت یا التهاب مثانه پس از درمان دوباره عود میکند. این اتفاق اغلب به خاطر عدم تکمیل دوره آنتی‌بیوتیک، ضعف سیستم ایمنی، یا وجود مشکلات زمینه‌ای در دستگاه ادراری رخ می‌دهد. در مواردی که سیستیت به طور مکرر تکرار می‌شود، پزشک بررسی‌های بیشتری مثل تصویربرداری از کلیه‌ها و مثانه را توصیه میکند.
برای جلوگیری از بازگشت این بیماری، رعایت بهداشت فردی، مصرف مایعات کافی و تخلیه منظم مثانه توصیه می‌شود. در صورت مشاهده علائم مکرر، حتما باید به بهترین متخصص اورولوژی مراجعه کنید.
نقش متخصص اورولوژی در درمان سیستیت
متخصص اورولوژی نقش بسیار مهمی در تشخیص و درمان سیستیت یا التهاب مثانه ایفا میکند. این پزشکان با بررسی دقیق علائم شما، انجام آزمایش‌های ادراری و در صورت نیاز، تصویربرداری از مثانه و کلیه‌ها، علت اصلی التهاب را شناسایی می‌کنند. در مواردی که عفونت باکتریایی عامل بیماری باشد، متخصص با تجویز آنتی‌بیوتیک مناسب، روند درمان را هدایت میکند و توصیه‌های لازم برای پیشگیری از بازگشت بیماری را ارائه می‌دهد. در صورتی که علائم بیمار به درمان‌های اولیه پاسخ ندهند، پزشک از روش‌های تشخیصی پیشرفته‌تری مثل سیستوسکوپی یا آزمایش‌های تکمیلی برای بررسی اختلالات زمینه‌ای استفاده میکند.
علاوه بر درمان دارویی، اورولوژ راهکارهای اصلاح سبک زندگی و نکات بهداشتی را به شما آموزش می‌دهد تا از بروز مجدد سیستیت یا التهاب مثانه جلوگیری شود. در مواردی که دچار سیستیت مزمن یا بینابینی باشید، پزشک روش‌های درمانی ویژه‌ای مثل تزریق داروهای ضدالتهاب داخل مثانه یا تغییر در رژیم دارویی را پیشنهاد میکند.
برای افرادی که به خاطر مشکلات ساختاری در دستگاه ادراری مستعد سیستیت مکرر هستند، جراحی‌های اصلاحی توصیه می‌شود. مراجعه منظم به متخصص اورولوژی، به خصوص برای کسانی که سابقه ابتلا به این بیماری را دارند، یکی از بهترین راه‌ها برای حفظ سلامت مثانه و پیشگیری از عوارض جدی‌تر است.
چگونه از سیستیت پیشگیری کنیم؟
- نوشیدن مقدار کافی آب برای دفع باکتری‌ها
- رعایت بهداشت شخصی و شست‌وشوی صحیح ناحیه تناسلی
- اجتناب از استفاده از صابون‌ها و اسپری‌های معطر
- تخلیه مثانه پس از رابطه جنسی برای کاهش احتمال عفونت
- پرهیز از نگه داشتن ادرار برای مدت طولانی
سیستیت یا التهاب مثانه را جدی بگیرید..
سیستیت یا التهاب مثانه اگرچه بیماری شایعی است، اما در صورت عدم درمان می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. شناخت علائم، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند از پیشرفت بیماری و بروز عفونت‌های شدیدتر جلوگیری کند. رعایت نکات بهداشتی، مصرف مایعات کافی و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم مکرر از مهمترین راهکارهای پیشگیری و درمان این بیماری هستند.
