PSA در سرطان پروستات

زمان مطالعه: 4 دقیقه

میزان psa در سرطان پروستات تعیین کننده می باشد.

PSA بالا نشانه ای از سرطان

پروستات غده ای است به اندازه گردو در مسیر خروج ادرار از مثانه که می تواند مثل هر عضو بدن دچار بیماریهای مختلف از قبیل سرطان پروستات ، بزرگی خوش خیم پروستات (BPH) ، پروستاتیت یا عفونت پروستات  که می تواند زندگی فرد را دچار آسیبهای جدی نماید بشود  .

• وظیفه پروستات چیست؟

وظیفه پروستات تولید مایع و روان کردن حرکت اسپرم ها به خارج از بدن است و می بینیم که پروستات بر خلاف اینکه معمولاً باعث اذیت افراد می شود ولی نقش مهمی در بقای نسل دارد .

• آیا سرطان پروستات در ایران شایع است؟

متاسفانه شیوع سرطان پروستات در ایران در حال افزایش است و در حال حاضر سرطان پروستات سومین بیماری بدخیم در بین مردان ایرانی است .سرطان پروستات مثل اکثر سرطانهای بدن به بافتهای سالم بدن  از قبیل استخوانها ، ریه ، کبد ، کلیه و… حمله کرده و مانع کارکرد طبیعی آنها می شود .

• سن شایع ابتلا به سرطان پروستات چه سالی است؟

با افزایش سن احتمال ابتلا به سرطان پروستات زیاد می شود ، به صورتی که احتمال ابتلای یک مرد بالای 70 سال ، 75 درصد می شود .

• آیا عمل جراحی برداشت غده خوش خیم پروستات مانع از سرطان پروستات می شود؟

خیر ، با توجه به اینکه پروستات شبیه پرتقال می باشد ، با برداشت غده خوش خیم پروستات فقط قسمت گوشتی آن برداشته می شود و قسمت پوسته آن باقی می ماند که فرد می تواند دچار بدخیمی در این قسمت شود .

 

بخوانید : روش های درمان سرطان پروستات

 

• چگونه سرطان پروستات را تشخیص دهیم؟

امروزه  با استفاده از غربالگری یا screening میتوان سرطان های مختلف از جمله سرطان پروستات را در مراحل اولیه تشخیص داد . دو ابزار غربالگری یا screening سرطان پروستات وجود دارد که عبارت است از :

معاینه فیزیکی با انگشت از طریق مقعد و دیگری آزمایش PSA. هر دو روش توام و توسط متخصص اورولوژی یا فوق تخصص جراحی کلیه انجام می شود .

• PSA چیست؟

PSA (آنتي ژن اختصاصي پروستات ) Prostate Specific Antigen يک ماده قندي پروتئيني (گليکوپروتئين) است که عملکردي شبيه به آنزيم دارد و توسط سلول هاي غده پروستات ترشح مي شود .بیشتر PSA به داخل مایع منی رها مي شود، اما مقدار کمی از آن نیز به درون جریان خون رها مي گردد. میزان psa در سرطان پروستات تعیین کننده می باشد.

PSA به دو شکل در خون موجود است: آزاد (Free) و کمپلکس (cPSA، متصل به يك پروتئین).

اغلب از آزمایش PSA توتال ، که مجموع PSA آزاد و cPSA را در خون اندازه گیری می كند، استفاده می شود.

• مقدار طبيعي PSA چقدر است؟

در هر سنی میزان PSA  متفاوت است و اگر از این محدوده بالاتر برود نشان دهنده خطر جدی است .

• تفسیر آزمایش  PSA :

1. سن ۴۹-  ۴۰ : صفر تا ۲.۵
2. سن ۵۰ – ۵۹ : صفر تا ۳.۵
3. سن ۶۹ – ۶۰ : صفر تا ۴.۵
4. سن ۷۹ – ۷۰: صفر تا ۶.۵

• نسبت PSA آزاد به توتال چیست؟

اگر PSA بالا باشد بنا به صلاحدید متخصص اورولوژی یا فوق تخصص جراحی کلیه ، نسبت PSA آزاد به توتال درخواست می شود که اگر بالای 25 درصد باشد به نفع خوش خیمی و زیر 10 درصد به نفع سرطان پروستات است .

• چه مواردی باعث بالا رفتن PSA می شوند؟

1. سرطان پروستات
2. بزرگی خوش خیم پروستات (BPH)
3. پروستاتیت یا عفونت پروستات
4. سوند گذاشتن
5. معاینه مقعدی پروستات
6. انزال و نزدیکی در 48 ساعت اخیر

• آزمایش PSA کی باید انجام شود؟

آزمایش PSA روی نمونه خون انجام می شود و بهتر است در حالت ناشتا یا زمانی که حداقل دو ساعت از وعده غذایی گذشته باشد یک خونگیری انجام شود .

 

بخوانید : دانستنیهای پروستات

 

• غربالگری سرطان پروستات با استفاده  از  PSA از چه سنی باید انجام شود؟

دستورالعمل انجمن پزشکان آمريکا انجام آزمايش ساليانه آنتي ژن اختصاصي پروستات (PSA ) همراه با معاينه پروستات توسط پزشک را در هر سال براي مردان بالاتر از 50 سال ضروري مي داند.

اين دستورالعمل به مرداني که داراي سابقه خانوادگي سرطان پروستات هستند توصيه مي کند که غربالگري را از سن 40 سالگي شروع کنند.

• قطعی ترین روش تشخیص سرطان پروستات؟

بعد از انجام معاینه انگشتی پروستات و آزمایش PSA که از طریق خون اندازه گیری می شود ، چنانچه مورد مشکوک باشد باید بیوپسی یا نمونه برداری از پروستات با استفاده از سونوگرافی و بصورت سرپایی انجام می شود و نمونه ها به پاتولوژی ارسال می شود . پاتولوژیست به صورت قطعی در مورد خوش خیم یا بدخیم بودن آن نظر می دهد .

 

 

دکتر کیوان آقامحمدپور فوق تخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری و ناباروری

 

پیج دکتر کیوان آقامحمدپور در سایت آپارات