در این مقاله می خوانید :
سوزاک یکی از شایع ترین بیماری‌های مقاربتی است که از دیرباز تاکنون سلامت جنسی و باروری انسان‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. این بیماری عفونی که عامل اصلی آن باکتری Neisseria gonorrhoeae است و زنان و مردان را در هر سنی مبتلا کند و در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، عوارض جدی و بعضا جبران ناپذیری به دنبال دارد.
منظور از بیماری سوزاک یا Gonorrhoea چیست؟
سوزاک یا گنوره یک عفونت باکتریایی است که عمدتا از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود. عامل این بیماری باکتری نِیِسِریا گونوره‌آ است که به قسمت های مختلف بدن از جمله دستگاه تناسلی، مقعد، گلو و چشم ها حمله می‌کند و با علائمی همراه است. البته برخی از افراد هم بدون علامت هستند و در صورت عدم درمان، سوزاک منجر به عوارض جدی مانند بیماری التهابی لگنی، ناباروری یا انتشار عفونت به مفاصل و سایر قسمت های بدن می‌شود.
علل ابتلا به سوزاک
علل ابتلا به سوزاک عمدتا به تماس جنسی با فرد آلوده به باکتری نِیِسِریا گونوره‌آ مربوط می‌شود. این بیماری از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی منتقل می‌شود. مهم‌ترین علل ابتلا به سوزاک عبارتند از:
↲ رابطه جنسی محافظت نشده
مهم‌ترین عامل ابتلا به سوزاک، داشتن رابطه جنسی نرمال بدون استفاده از کاندوم است، خصوصا در صورتی که شریک جنسی آلوده باشد.
↲ داشتن شرکای جنسی متعدد
هر چه تعداد شرکای جنسی فرد بیشتر باشد، خطر ابتلا به سوزاک و سایر بیماری های مقاربتی افزایش می‌یابد.
↲ انتقال از مادر به نوزاد
در صورتی که مادر به سوزاک مبتلا باشد، در حین زایمان بیماری به نوزاد منتقل می‌شود.
علائم سوزاک در زنان
- ترشحات غیرعادی از واژن مانند ترشحاتی که رنگ غیرطبیعی زرد، سبز یا سفید داشته باشند.
- درد یا سوزش هنگام ادرار.
- درد در ناحیه پایین شکم یا لگن.
- خونریزی غیرعادی بین دوره‌های قاعدگی.
- درد در حین رابطه جنسی.
- تب و احساس ناخوشی در برخی موارد پیشرفته‌تر.
علائم سوزاک در مردان
- ترشح غیرعادی از آلت تناسلی
- درد یا سوزش هنگام ادرار.
- درد یا تورم در بیضه ها.
- درد در ناحیه آلت تناسلی
- خونریزی از آلت تناسلی در برخی موارد پیشرفته
روش تشخیص سوزاک
تشخیص سوزاک از طریق آزمایش های مختلف انجام می‌شود که شامل نمونه برداری از محل عفونت جنسی و تجزیه و تحلیل آن در آزمایشگاه است. اولین مرحله برای تشخیص سوزاک، معاینه بالینی و بررسی علائم بالینی بیمار است. سپس پزشک برای تایید تشخیص، نمونه برداری از ترشحات واژن، آلت تناسلی یا ناحیه مقعدی یا گلو انجام می‌دهد.
این نمونه ها به آزمایشگاه ارسال می‌شود و با استفاده از روش‌هایی مانند کشت باکتری، واکنش زنجیره‌ای پلیمراز یا آزمایش‌های میکروسکوپی بررسی می‌شود تا وجود باکتری نِیِسِریا گونوره‌آ تایید گردد.
همچنین، در دسترس بودن کیت های تست خانگی یا آزمایش های سریع سوزاک در بازار به افراد این امکان را می‌دهد که در صورت مشکوک بودن به بیماری، خودشان تست کنند. این کیت ها اغلب شامل مجموعه ای از ابزارهای ساده برای جمع آوری نمونه ترشحاتی از نواحی مختلف بدن هستند که نتایج در مدت زمان کوتاهی کمتر از 30 دقیقه نشان داده می‌شود. این کیت ها به اندازه آزمایش های انجام شده توسط پزشک یا آزمایشگاه دقیق نیستند و برای تایید نهایی نیاز به مراجعه به پزشک و آزمایش‌های معتبر می‌باشد.
سوزاک در مقعد، گلو و چشم
سوزاک علاوه بر دستگاه تناسلی، در نواحی دیگر بدن مانند مقعد، گلو و چشم نیز ایجاد عفونت می‌کند. در مقعد، سوزاک به دنبال رابطه جنسی مقعدی بدون محافظت ایجاد می‌شود و علائمی مانند درد، خونریزی و ترشح غیرعادی از مقعد را به دنبال دارد.
در گلو، انتقال از طریق رابطه جنسی دهانی رخ می‌دهد و علائمی مانند گلودرد، قرمزی و تورم بروز می‌کند، اما در بسیاری از موارد، عفونت گلو بدون علامت باقی می‌ماند. چشم در نوزادانی که در هنگام زایمان به باکتری آلوده شده‌اند، دچار عفونت سوزاک می‌شود که به آن کنژنکتیویت گنوکوکی گفته می‌شود. این عفونت در چشم ها باعث التهاب، ترشح چرکی و در صورتی که درمان نشود، مشکلات بینایی جدی می‌شود.
راه های درمان سوزاک یا گنوره آ
درمان سوزاک با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها صورت می‌گیرد. چون باکتری نِیِسِریا گونوره‌آ عامل این بیماری است، درمان اصلی به حذف این باکتری از بدن اختصاص دارد. به طور معمول، ترکیب آنتی‌بیوتیک‌ها مانند سفتریاکسون و آزیترومایسین یک به عنوان درمان اصلی در نظر گرفته می‌شود.
این داروها به صورت تزریقی و خوراکی به بیمار تجویز می‌شوند و در مدت کوتاهی علائم بیماری را کاهش می‌دهند. در موارد خاص و پیشرفته تر، اگر بیماری به آنتی‌بیوتیک ها مقاوم شود، بهترین متخصص اورولوژی درمان‌های اضافی یا داروهای جایگزین دیگری را تجویز می‌کند. مهم است که بیمار تمام دوز داروها را به طور کامل مصرف کند تا از عود بیماری جلوگیری شود.
عوامل خطر عدم درمان سوزاک
|
عواقب عدم درمان |
توضیحات لازم |
| بیماری التهابی لگنی (PID) | در زنان، عفونت به رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها گسترش یافته و منجر به درد مزمن لگنی و افزایش خطر بارداری خارج از رحم می‌شود. |
| ناباروری | عفونت‌های درمان‌نشده به لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها و سایر قسمت‌های دستگاه تناسلی آسیب رسانده و می‌تواند منجر به ناباروری در مردان و زنان شود. |
| آرتریت گنوکوکی | در موارد پیشرفته، باکتری سوزاک به مفاصل منتقل شده و باعث التهاب و درد مفصلی (آرتریت) می‌شود. |
| انتقال به نوزاد | زنان باردار مبتلا به سوزاک می‌توانند عفونت را در حین زایمان به نوزاد منتقل کنند که منجر به عفونت چشم (کنژنکتیویت گنوکوکی) یا سایر عفونت‌های جدی در نوزاد می‌شود. |
| افزایش خطر ابتلا به HIV | عفونت سوزاک باعث آسیب‌پذیر شدن غشاء مخاطی شده و خطر ابتلا به ویروس HIV را در صورت مواجهه با آن افزایش می‌دهد. |
| انتشار عفونت به سایر اعضا | در صورت عدم درمان، باکتری می‌تواند از طریق جریان خون به سایر قسمت‌های بدن مانند قلب، مغز یا کبد منتقل شده و عفونت‌های جدی و تهدید کننده زندگی ایجاد کند. |
راهکارهای موثر در پیشگیری از سوزاک
برای پیشگیری از سوزاک، رعایت اقدامات و روش های مختلف به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک می‌کند. برخی از راهکارهای موثر در پیشگیری از سوزاک در ادامه بیان شده است.
- استفاده صحیح از کاندوم در هر نوع رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی مهم‌ترین روش پیشگیری از انتقال سوزاک و سایر بیماری های مقاربتی است. کاندوم به عنوان یک سد محافظ، از تماس مستقیم و انتقال باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.
- افراد پرخطر یا کسانی که شرکای جنسی متعدد دارند باید به طور منظم آزمایش های مقاربتی انجام دهند. این آزمایش ها به شناسایی زودهنگام سوزاک کمک می‌کنند و به جلوگیری از انتقال آن به دیگران می‌انجامند.
- داشتن شریک جنسی ثابت خطر ابتلا به سوزاک را کاهش می‌دهد.
- اگر شریک جنسی دارای علائم سوزاک یا سایر بیماری های مقاربتی است، باید از انجام رابطه جنسی با او اجتناب کرد یا حداقل تا زمان درمان کامل آن فرد از کاندوم استفاده کرد.
- آموزش به افراد در خصوص روش های پیشگیری و خطرات ناشی از بیماری های مقاربتی، از جمله سوزاک، به پیشگیری از ابتلا کمک می‌کند.
- افرادی که به سوزاک مبتلا شده‌اند باید به سرعت تحت درمان قرار گیرند و همه شرکای جنسی آن‌ها نیز باید مورد آزمایش و درمان قرار گیرند تا از انتقال مجدد بیماری جلوگیری شود.
زنگ هشداری برای سلامت جنسی و باروری..
سوزاک یک عفونت باکتریایی مقاربتی است که در صورت عدم درمان می‌تواند عواقب جدی و بلند مدتی برای سلامتی فرد به همراه داشته باشد. از بیماری التهابی لگنی و ناباروری گرفته تا افزایش خطر ابتلا به HIV و انتشار عفونت به سایر اعضای بدن، خطرات ناشی از عدم درمان سوزاک قابل توجه هستند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب با آنتی‌بیوتیک‌ها برای جلوگیری از این عوارض و حفظ سلامت جنسی ضروری است.
