بزرگ شدن بیضه‌ها بعد از عمل واریکوسل؛ طبیعی یا نگران‌کننده؟

زمان مطالعه: 5 دقیقه

عمل واریکوسل یکی از شایع‌ترین جراحی‌های دستگاه تناسلی مردان است که برای بهبود عملکرد بیضه‌ها و گاهی رفع ناباروری انجام می‌شود. بسیاری از بیماران پس از عمل، با نگرانی‌هایی مثل تورم یا بزرگ شدن بیضه مواجه می‌شوند و نمی‌دانند که این وضعیت تا چه اندازه طبیعی است یا نیاز به پیگیری دارد. در این مقاله، به صورت ساده و کاربردی، آنچه باید درباره‌ی این وضعیت بدانید، توضیح داده شده است.

انتظار طبیعی بعد از عمل واریکوسل

در روزهای اول پس از جراحی، بدن شما در حال واکنش به ترمیم است. بنابراین، تورم خفیف، احساس سنگینی یا حتی تغییر اندازه بیضه، در بسیاری از بیماران دیده می‌شود و در اغلب موارد نگران‌کننده نیست. علائم طبیعی پس از این جراحی که بین ۷ تا ۱۴ روز پس از عمل به تدریج کاهش می‌یابند، عبارت اند از:

• تورم خفیف در ناحیه بیضه یا کشاله ران
• کبودی یا تغییر رنگ پوست
• احساس سفتی در محل جراحی
• درد ملایم هنگام حرکت

دلایل بزرگ شدن بیضه‌ها پس از عمل

 

دلیل	توضیح
تورم طبیعی پس از عمل	پاسخ طبیعی بدن به جراحی، ناشی از التهاب بافت‌ها
تجمع مایع (هیدروسل)	مایع میان بافتی ممکن است بین لایه‌های اطراف بیضه جمع شود
عفونت یا هماتوم	در صورت ورود میکروب یا خونریزی داخلی، بیضه ممکن است متورم شود
واکنش به بخیه یا مواد بی‌حسی	برخی افراد به بخیه یا داروهای موضعی واکنش التهابی نشان می‌دهند

 

تفاوتی بین تورم طبیعی و غیر طبیعی بیضه بعد جراحی واریکوسل

اگر بیضه شما به‌صورت متقارن و بدون قرمزی، گرما یا درد شدید متورم شده است، به طور معمول مشکلی وجود ندارد. اما در صورت مشاهده علائم زیر، حتما باید سریعا با بهترین متخصص اورولوژی مشورت کنید:

• تب
•  ترشح چرک از محل زخم
•  قرمزی شدید
• درد ناگهانی و شدید
•  بزرگ شدن سریع و ناهمگون بیضه

چه زمانی بزرگ شدن بیضه‌ها بعد واریکوسل نگران‌کننده است؟

اگر تورم بیضه بیش از ۳ هفته ادامه پیدا کرد یا در حال بزرگ‌تر شدن است، ممکن است نشانه‌ای از عارضه‌هایی مانند هیدروسل یا هماتوم باشد. همین‌طور اگر همراه با درد مداوم یا تب باشد، حتما باید معاینه شوید. تشخیص زودهنگام می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.

درمان‌های پیشنهادی برای کاهش بزرگ شدن بیضه بعد عمل واریکوسل

پس از عمل واریکوسل، بزرگ شدن موقتی بیضه ممکن است به‌دلیل واکنش طبیعی بدن به جراحی یا برخی عوارض مانند تورم، تجمع مایع یا خون باشد. در ادامه، 6 راهکار مطمئن برای کاهش این وضعیت و تسریع روند بهبودی را به تایید دکتر کیوان آقامحمدپور برایتان لیست کرده ایم:

1. استراحت و پرهیز از فعالیت شدید

پس از جراحی واریکوسل، بیضه و بافت‌های اطراف آن به زمان برای ترمیم نیاز دارند. انجام فعالیت‌های سنگین مانند ورزش، بلند کردن اجسام یا داشتن رابطه جنسی در روزهای اولیه پس از عمل، می‌تواند باعث افزایش فشار روی بیضه و بدتر شدن تورم شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود حداقل یک هفته استراحت نسبی داشته باشید و از هرگونه فشار فیزیکی شدید بر ناحیه تناسلی خودداری کنید تا روند بهبودی سریع‌تر و مؤثرتر طی شود.

2. استفاده از کمپرس سرد (یخ)

یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش التهاب و تورم در ساعات اولیه بعد از جراحی، استفاده از کمپرس سرد یا یخ است. قرار دادن کیسه یخ پیچیده شده در پارچه نازک روی بیضه‌ها، به‌مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در هر نوبت، می‌تواند جریان خون را کاهش داده و از شدت التهاب بکاهد. این کار باید در فاصله‌های چند ساعته و در ۲۴ تا ۴۸ ساعت ابتدایی پس از عمل انجام شود. باید دقت داشت که یخ به‌طور مستقیم با پوست تماس نداشته باشد تا از آسیب به پوست ناحیه جلوگیری شود.

3. بالا نگه داشتن بیضه 

برای کاهش احساس سنگینی و جلوگیری از افزایش تورم، توصیه می‌شود از لباس زیر مخصوص یا محافظ بیضه (جاک‌استرپ) استفاده شود. این نوع لباس‌ها باعث نگه داشتن بیضه‌ها در موقعیتی بالاتر و نزدیک به بدن می‌شوند و مانع از آویزان بودن آزادانه بیضه‌ها می‌گردند. در نتیجه، فشار روی ناحیه عمل‌کرده کاهش می‌یابد و فرآیند بهبودی بهتر پیش می‌رود. این روش به‌ویژه در چند روز اول بعد از عمل بسیار مفید است.

4. مصرف داروهای ضد التهاب و ضد درد

برای کنترل درد و تورم پس از جراحی، پزشک معمولاً داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن تجویز می‌کند. این داروها با کاهش التهاب در ناحیه جراحی، به بهبود وضعیت عمومی بیمار و کاهش تورم کمک می‌کنند. در برخی موارد که احتمال بروز عفونت وجود داشته باشد یا علائم مشکوک دیده شود، ممکن است پزشک تصمیم به تجویز آنتی‌بیوتیک نیز بگیرد. مصرف دارو باید طبق دستور پزشک و با رعایت دوز مناسب انجام شود.

5. پیگیری پزشکی منظم

تورم خفیف پس از جراحی طبیعی است، اما اگر این تورم بیش از دو یا سه هفته ادامه پیدا کند یا با علائمی مانند درد شدید، تب، یا تغییر رنگ پوست همراه شود، باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد. در این موارد، ممکن است نیاز به انجام سونوگرافی داپلر یا بررسی‌های تصویربرداری دیگر برای تشخیص دقیق علت تورم باشد. پیگیری منظم پس از عمل، به تشخیص زودهنگام عوارض احتمالی و جلوگیری از پیشرفت آن‌ها کمک می‌کند.

6. درمان هیدروسل در صورت مزمن شدن

اگر علت تورم بیضه بعد از عمل، ایجاد هیدروسل باشد (تجمع مایع در اطراف بیضه) و این وضعیت به‌طور مزمن باقی بماند، ممکن است نیاز به مداخله پزشکی باشد. در مواردی که هیدروسل خود به‌خود جذب نمی‌شود یا اندازه آن زیاد شده و باعث ناراحتی می‌شود، پزشک می‌تواند با روش‌های درمانی از جمله تخلیه مایع یا انجام جراحی اصلاحی، مشکل را برطرف کند. بررسی و درمان به‌موقع هیدروسل از آسیب‌های بعدی به بافت بیضه جلوگیری می‌کند.

زمان طبیعی برای کاهش تورم بیضه بعد عمل واریکوسل

در بیشتر موارد، تورم در هفته دوم تا سوم به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. اگرچه در برخی افراد ممکن است تا ۴ هفته هم ادامه داشته باشد، ولی باید روند کاهشی آن محسوس باشد. اگر تورم ثابت بماند یا بدتر شود، مراجعه به اورولوژ ضروری است.

دیگر عوارض بلندمدت بعد عمل واریکوسل

در حالت معمول عمل واریکوسل بی‌خطر است با این حال مثل هر جراحی دیگری ممکنه عوارضی در درازمدت داشته باشه که باید جدی گرفته شود. بعضی از مهم‌ترین این عوارض که باید نسبت به آن‌ها هوشیار باشید، عبارت‌اند از:

↲ هیدروسل (آب آوردن بیضه)

یکی از شایع‌ترین عوارضه؛ یعنی تجمع مایع دور بیضه که باعث تورم و احساس سنگینی می‌شه. اگه خودش جذب نشه، گاهی نیاز به عمل دوباره هست.

↲ آسیب به شریان بیضه

 اگه حین جراحی به شریان اصلی آسیب برسه، ممکنه جریان خون به بیضه کم بشه و در موارد شدید، باعث کوچکی یا ضعف عملکرد بیضه بشه.

↲ عوارض بیهوشی

 تهوع، سردرد، یا افت فشار خون بعد از بیهوشی ممکنه برای بعضی‌ها اتفاق بیفته، مخصوصاً اگه سابقه حساسیت یا بیماری زمینه‌ای داشته باشن.

↲ درد مزمن بیضه یا کشاله ران

 گاهی درد بعد از عمل برطرف نمی‌شه و ماه‌ها باقی می‌مونه. این درد ممکنه به‌دلیل چسبندگی داخلی یا تحریک اعصاب باشه.

پیگیری هوشیارانه روند بهبود..

بزرگ شدن بیضه‌ها بعد از عمل واریکوسل همیشه نگران‌کننده نیست و در بسیاری از موارد بخشی از روند بهبودی طبیعی است. با رعایت مراقبت‌های توصیه‌شده و توجه به علائم هشدار، می‌توانید روند درمان خود را با آرامش بیشتری طی کنید. در این دوران اگر احساس کردید مشکلی وجود دارد یا علائم خطری که در مقاله اشاره شد را دارید، بدون تاخیر با پزشک معالج خود تماس بگیرید.