لیکن پلان آلت تناسلی؛ درمان و پیشگیری از پیشرفت بیماری

لیکن پلان آلت تناسلی، یک بیماری التهابی پوستی مزمن است که می‌تواند ناحیه تناسلی مردان و زنان را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری با ایجاد ضایعات پوستی خارش‌دار، قرمز یا بنفش رنگ در ناحیه تناسلی مشخص می‌شود. لیکن پلان آلت تناسلی می‌تواند باعث ناراحتی، درد و اختلال در عملکرد جنسی شود. در ادامه این مقاله، به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان عارضه لیکن پلان آلت تناسلی می‌پردازیم.

آشنایی با بیماری لیکن پلان آلت تناسلی

لیکن پلان نوعی بیماری پوستی است که در آن پوست فرد به رنگ قرمز درمی‌آید و در بیشتر موارد دارای زخم، ترک و تاول‌های کوچک است. لیکن پلان آلت تناسلی شامل ظاهر شدن لکه‌های پوستی در روی اعضای تناسلی مردان و زنان است. در برخی از افراد این بیماری خود را با ضخیم شدن پوست نیز نشان می‌دهد. التهابات ناشی از این بیماری دلیل اصلی بروز زخم است.

 لیکن پلان آلت تناسلی در مواردی باعث تغییر ظاهر آلت تناسلی خواهد شد. زمانی که پوست آلت تناسلی تنگ می شود و یا دچار جمع شدن آلت تناسلی می‌شوید، مانع از تنگ شدن نوک آلت تناسلی خواهد شد. این بیماری در مردان با ایجاد برخی لکه‎ها شبیه برفک و بدون درد بروز می‎یابد و قطعاتی مانند حلقه به رنگ سفید و بنفش روی آلت تناسلی مشاهده می‌شود. این بیماری در زنان به شکل ضایعاتی روی لبه‌های داخلی واژن با مخاط ملتهب و قرمز ظاهر می‎گردد.

علائم لیکن پلان آلت تناسلی

• ناراحتی، سوزش نوک آلت، خارش و درد در ناحیه تناسلی
• درد به ویژه در زمان رابطه جنسی
• سفت شدن پیش پوست و دشواری در جمع کردن آن
• نعوظ دردناک
• مورمور شدن و گزگز کردن آلت تناسلی
• خونریزی و پاره شدن پوست در زمان رابطه جنسی
• تأثیر بر مجرای ورودی نوک آلت و خروج افشانه‌ای ادرار
• ایجاد بثورات پوستی به رنگ‌های صورتی، قرمز یا بنفش
• وجود رگه‌های سفید بر روی برخی از بثورات
• احساس خارش مجرا در ناحیه بثورات

 

عامل ایجاد لیکن پلان آلت تناسلی در مردان

علت اصلی لیکن پلان آلت تناسلی در مردان به طور دقیق مشخص نیست و عوامل مختلفی را می‌توان در بروز این بیماری اثرگذار دانست. در حالت کلی این بیماری در دسته بیماری‌های خودایمنی و غیرعفونی قرار دارد و مرتبط با سیستم ایمنی فرد است. آنچه که در دست است، این بیماری ریشه وراثتی ندارد و با وجود اینکه در ناحیه تناسلی بروز می‌یابد اما غیرعفونی بوده و به شرکای جنسی انتقال نمی‌یابد. عاملی که موجب تشدید لیکن  پلان آلت تناسلی می‎شود، آسیب به پوست یا اصطکاک است. البته در نظر داشته باشید مردانی که در کودکی ختنه شده‌اند هیچگاه مبتلا به لیکن پلان آلت تناسلی نخواهند شد.

در بیماران مبتلا به این بیماری، سلول‌های T یا سلول‌های سیستم ایمنی بیش از حد فعال می‌شوند و مقادیر زیادی پروتئین تولید می‌کند که این مورد باعث بروز التهابات پوستی می‌شود. همچنین در برخی از افراد سیستم ایمنی در پاسخ به داروهای خاص مانند مسکن‌ها و واکسن‌ها ایجاد می‌شود.

عوامل تشدید کننده لیکن پلان آلت تناسلی

بیماری لیکن پلان پوستی یک بیماری نسبتا شایع است و در حدود یک درصد از جمعیت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری اغلب در بزرگسالان 30 تا 60 سال دیده بروز می‌یابد. در حالت کلی بروز این بیماری در افراد بالای 30 سال شایع‌تر است و بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده در این زمینه، زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند. افراد مبتلا به اختلالات کبدی مانند سیروز کبدی و کسانی که به عفونت‌های ویروسی نظیر ویروس هپاتیت C بیشتر در معرض ابتلا به لیکن پلان هستند. 

روند تشخیص لیکن پلان آلت تناسلی

تشخیص لیکن پلان آلت تناسلی با معاینه پوست توسط متخصص صورت می‌گیرد. در این راستا نمونه برداری بیوپسی پوستی انجام می‌شود. در این روش و در مواردی که پزشک پوستی ضخیم شده یا دارای زخم باز در ناحیه آلت مشاهده کند، اقدام به برداشتن نمونه پوستی کوچک خواهد کرد. پس از انجام آزمایش بر روی نمونه و مشاهده آن زیر میکروسکوپ نتیجه نهایی مشخص شد. لازم به ذکر است این نمونه برداری نیاز به بی‌حسی دارد و پس از انجام کار ناحیه مورد نظر بخیه زده می‌شود.

روش‌های درمان لیکن پلان آلت تناسلی در مردان

در مواجه با لیکن پلان آلت تناسلی بهترین متخصص اورولوژی بر اساس شدت بیماری و نیاز بیمار؛ از روش‌های دارویی تا جراحی، برای بهبود شرایط بیمار بهره خواهد گرفت. مدت زمان درمان لیکن پلان آلت تناسلی معمولا 6 تا 9 ماه است و هدف، کنترل بیماری به کمک یکی از روش های درمانی رایج زیر است:

1- ختنه کردن

در برخی موارد، ختنه کردن به عنوان روش درمانی کافی برای لیکن پلان آلت تناسلی استفاده می‌شود و در صورت عدم پاسخ به ختنه، جراحی‌های دیگر در برنامه درمانی قرار خواهد گرفت.

 

2- درمان دارویی

پمادهای استروئیدی یا کورتونی قوی مانند تریامسینولون، کلوبتازول پروپیونات و دیکلو کورتولون برای کاهش التهاب و نرم شدن پوست تجویز می‌شوند. مدت زمان استفاده از این پمادها بین 2 تا 3 هفته است و پس از آن، برنامه نگهدارنده با مرطوب کننده‌ها و پمادهای استروئیدی ضعیف‌تر توصیه می‌شود. همچنین در مواردی برای رفع خارش آنتی هیستامین هم تجویز میشود.

3- اشعه ماورای بنفش (یووی)

در موارد شدیدتر، از اشعه یووی برای درمان علائم آزاردهنده و کنترل بیماری استفاده می‌شود.

برای جلوگیری از ابتلا به لیکن پلان آلت چه کنیم؟

• برای حفظ بهداشت آلت تناسلی، آن را با صابون شست‌وشو ندهید و از شوینده‌های غیرمعطر استفاده کنید. همچنین سعی کنید از مرطوب‌کننده‌های مناسب استفاده کنید.
• بعد از ادرار آلت تناسلی خود را خشک کنید تا ادرار شما با پوست آلت تماس نداشته باشد.
• موهای ناحیه تناسلی را به طور مداوم شیو کنید تا در بین پیش پوست و آلت تناسلی وارد نشود.
•  استفاده از روان‌کننده‌ها در زمان رابطه جنسی به کاهش اصطکاک کمک می‌کند.
• بهتر است به طور مداوم آلت تناسلی خود را معاینه کنید و در صورت مشاهده هر علائم مشکوک به پزشک مراجعه کنید.

اهمیت درمان به موقع لیکن پلان آلت تناسلی توسط اورولوژ

یک نکته مهمی که در رابطه با بیماری لیکن پلان آلت تناسلی وجود دارد، این است که این بیماری خودبخود درمان نمی‌شود و نیاز به درمان‌های تخصصی توسط پزشک متخصص دارد. احتمال باقی ماندن لکه‌های قهوه‌ای ناشی از بثورات پوستی یکی از عوارض این بیماری به شمار می‌رود. همچنین در موارد نادر این بیماری می‌تواند زمینه‌ساز سرطان شود.

 در صورت مشاهده علائمی نظیر بثورات پوستی بنفش یا صورتی یا زخم‌ها و لکه‌های پوستی در ناحیه آلت تناسلی بهتر است با یک اورولوژ مشورت کنید. اقدام سریع درمان می‌تواند بروز برخی عوارض را کاهش دهد. توجه داشته باشید که این بیماری نیاز به درمان تخصصی دارد و لازم است ضمن خودداری از درمان خانگی و خودسرانه با یک پزشک متخصص مشورت کنید.