فولنس کلیه

زمان مطالعه: 5 دقیقه

همانطور که می دانید کلیه یکی از اعضای حیاتی بدن می باشد. یکی از بیماری های مربوط به کلیه، فولنس کلیه یا هیدرونفروز می باشد. فولنس fullness در پزشکی به معنای ورم است. وقتی ادراری که در کلیه ها ساخته می شود نتواند از طریق مجرای متصل از کلیه به مثانه (که به آن حالب می گویند) وارد مثانه شود، در کلیه تجمع یافته و باعث ورم یا فولنس کلیه می شود. این انسداد که به دلیل وجود سنگ یا عامل خارجی است، ممکن است یک طرفه یا دو طرفه باشد.

علت فولنس چیست؟

فولنس نوعی بیماری ثانویه به حساب می آید و ممکن است ناشی از انسداد لوله‌های حالبی باشد که ادرار را از کلیه‌ها خارج می‌کنند. گاهی این بیماری به دلیل نقص آناتومیکی است که جلوی تخلیه صحیح ادرار از مجاری ادراری را می‌گیرد. این بیماری می‌تواند در هر گروه سنی یا جنسی اتفاق بیفتد. به عنوان مثال در کودکان، هیدرونفروز کلیه ممکن است در دوران نوزادی یا حتی در سونوگرافی قبل از تولد نوزاد تشخیص داده شود. باید توجه داشت که این مشکل همواره علائمی ایجاد نمی‌کند. اما وقتی علائم آن مشخص شود، می‌تواند زندگی فرد مبتلا را با خطراتی مواجه کند.

علائم فولنس کلیه

علامت فولنس کلیه، متورم شدن یا بزرگ شدن کلیه ها می باشد. تورم کلیه زمانی اتفاق می افتد که ادرار نمی تواند از کلیه خارج شود و در نتیجه در کلیه تجمع می یابد.اگر دچار درد شدید در پهلو یا شکم خود هستید. اگر استفراغ و یا تب بالا دارید، باید به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه نمایید. البته علائم فولنس کلیه به 4 درجه خفیف تا شدید تقسیم بندی می شود که عبارتند از :

• ناگهانی

فولنس کلیه اگر به طور ناگهانی با حمله ناگهانی اتفاق بیفتد باعث درد شدید در پهلو بین دنده ها و بالای پا می شود. علت این درد وجود سنگ در حالب است.

• آرام و پیوسته

بیماری اگر به مدت طولانی و آرام آرام شکل گرفته باشد، باعث ناراحتی و درد مبهم، تهوع و استفراغ می شود.

• عفونت و تشکیل سنگ

اگر انسداد در مجرای ادراری یا گردن مثانه به وجود آمده باشد باعث کشیده شدن و درد مثانه خواهد شد. وجود مانع سر راه جریان ادرار در کلیه منجر به عفونت و تشکیل سنگ کلیه می شود.

بخوانید : درمان سرطان کلیه

 

• انسداد کامل

در صورت انسداد کامل یا موارد حاد فولنس کلیه، باعث نارسائی کلیه و از بین رفتن آن خواهد شد.

دیگر علائم فولنس کلیه نیز عبارتند از :

• عبور درد در ناحیه پهلو و پشت، که ممکن است به پایین شکم یا کشاله ران نیز کشیده شود.
• مشکلاتی مانند درد در هنگام دفع ادرار یا احساس نیاز فوری یا مکرر به دفع ادرار
• عدم رشد، به‌خصوص در نوزادان

این علائم می‌توانند نشانه‌های بروز ورم کلیه باشند که نشان دهنده وجود مشکلات جدی در کلیه است.

انواع فولنس کلیه

ورم کلیه در موارد مزمن می تواند هم به صورت فولنس کلیه راست، هم فولنس کلیه چپ و هم فولنس هر دو کلیه باشد. یعنی ممکن است این بیماری هر دو کلیه سمت چپ و راست را گرفتار کند. هیدرونفروز یک طرفه معمولاً بدون علامت می باشد.

درصد خطرناک بودن فولنس کلیه

در صورت تشخیص به موقع و پیشگیری، این بیماری خطرناک نیست. اما اگر درمان صورت نگیرد در دراز مدت ضخامت کلیه کم شده  که به آن آتروفی کلیه گویند. در موارد شدید انسداد مجاری ادراری و ورم کلیه، ممکن است فولنس کلیه منجر به نارسایی کلیه شود. که در صورت بروز نارسایی، درمان با دیالیز یا پیوند کلیه خواهد بود.

روش تشخیص فولنس کلیه

تشخیص به موقع فولنس کلیه بسیار مهم است، زیرا در صورت عدم درمان مناسب ممکن است به کلیه‌ها آسیب جدی بزند، به طوری‌که فرد به صورت دائم درگیر آن خواهد بود. برای تشخیص هیدرونفروز، ابتدا پزشک وضعیت سلامتی افراد و سپس علائم ادراری را مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین، با ماساژ آرام در شکم و پهلو، ممکن است بزرگی کلیه را احساس کند.

استفاده از کاتتر برای تخلیه ادرار و سونوگرافی کلیه یا سی ‌تی اسکن نیز می‌تواند برای تشخیص فولنس کلیه مورد استفاده قرار بگیرد. این روش‌ها اطلاعاتی درباره تورم و محل احتمالی انسداد را ارائه می‌دهند. سونوگرافی کلیه معمولاً به عنوان روش استاندارد برای تشخیص فولنس کلیه استفاده می‌شود.

درمان فولنس کلیه

هر بیماری با توجه به درجه حاد بودن نیاز به پیشگیری،تشخیص و حتی درمان دارد. فولنس کلیه نیز در صورتی که حاد باشد، بنا به تشخیص پزشک متخصص اورولوژی نیاز به درمان خواهد داشت. درمان فولنس کلیه تمرکز در برطرف کردن انسداد جریان ادرار دارد. نوع درمانی که پزشک انتخاب می‌کند، بستگی به نوع انسداد دارد. در صورت بسته شدن حالب و ایجاد انسداد، پزشک ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند:

• قرار دادن استنت (کاتتر) در حالب: با قرار دادن یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر (استنت)، ادرار در مثانه به جریان می افتد و انسداد را برطرف می‌کند.
• قرار دادن لوله نفروستومی: در این روش، یک لوله قرار داده می‌شود که ادرار مسدود شده را از طریق پشت تخلیه نماید. این روش ممکن است در مواردی که استفاده از استنت ممکن نباشد یا نتیجه‌ آن ناموفق بوده، استفاده شود.
• در مواردی که درمان غیرجراحی نتیجه‌ دهنده نباشد یا انسداد به دلیل لخته خون باشد، پزشک ممکن است به روش جراحی انسداد را برطرف کند. در این صورت، منطقه آسیب دیده حذف شده و بخش‌های سالم کلیه به یکدیگر متصل می‌شوند تا جریان عادی ادرار برقرار شود.
• اگر سنگ کلیه عامل هیدرونفروز باشد، ممکن است پزشک روش جراحی را پیشنهاد دهد. در این صورت، ممکن است از روش جراحی آندوسکوپی استفاده شود که شامل استفاده از ابزارهای کوچک برای برداشتن سنگ است. این روش به جراح امکان می‌دهد تا برش‌های کوچکتری ایجاد کند و زمان بهبودی را کاهش دهد. همچنین، تجویز آنتی‌بیوتیک جهت پیشگیری از عفونت کلیه نیز ممکن است صورت پذیرد.

 

مشکل فولنس کلیه می‌تواند حاد یا مزمن، یک‌طرفه یا دوطرفه و کامل یا ناقص باشد. فولنس کلیه یا هیدرونفروز یک مشکل ثانویه است که گاهی هیچ علائمی از خود نشان نمی‌دهد و معمولا به ‌طور تصادفی در تصویربرداری تشخیص داده می‌شود. در این وضعیت، سیستم جمع‌کننده ادرار کلیه گشادتر از حد طبیعی می‌باشد و به طور تدریجی باعث کاهش حجم و ضعف بافت کلیه می‌شود. برای جلوگیری از فولنس کلیه توصیه می‌شود هر شش ماه یکبار افراد چکاب کاملی داشته باشند تا در صورت ایجاد مشکل در مراحل اولیه جلوی گسترش آن را بگیرند.و در صورت بروز هرگونه علائم اعلام شده ، به یک پزشک متخصص اورولوژی جهت درمان مراجعه نمود.

 

دکتر کیوان آقامحمدپور فوق تخصص اورولوژی ، مجاری ادراری و ناباروری

 

پیج دکتر کیوان آقامحمدپور در سایت آپارات