رژیم غذایی در سنگ کلیه
زمان مطالعه: 5 دقیقه

رژیم غذایی در سنگ کلیه موثر است

با توجه به افزایش شیوع سنگهای ادراری و سوالات مکرر عزیزان ، در این مقاله راجع به اینکه آیا رژیم غذایی در پیشگیری از سنگ کلیه موثر است و همین طور نوع رژیم غذایی بحث می شود .

  • آیا رژیم غذایی در تشکیل و پیدایش سنگ کلیه موثر است ؟

بدن از مواد غذائی برای تامین انرژی و ترمیم بافت ها استفاده می کند. پس ازاینکه بدن از مواد مورد نیازش استفاده کرد ، مواد زائد تشکیل شده در طول متابولیسم در جریان خون وارد کلیه ها شده و از طریق ادرار از بدن دفع می شوند. مواد زائد حاصل از برخی از مواد غذائی در مجاری ادراری تولید کریستال و سنگ کلیه می کنند.

  • جنس سنگ کلیه از چیست ؟

  1. سنگ های اگزالات کلسیم : این سنگها ،شایع ترین سنگ کلیه است . هنگامی که ادرار اسیدی یعنی دارای PH پائینی باشد ، این نوع سنگ تشکیل می شود.
  2. سنگ های اسید اوریکی : این سنگها با توجه به نوع رژیم غذایی در حال حاضر که دلیل آن از فست فود است در حال ازدیاد است . هنگامی که محیط ادرار به طور پیوسته اسیدی باشد ، مثل دریافت رژیم غنی از پروتئین حیوانی و پورین ، تشکیل می شوند. این مواد به مقدار بیشتری در گوشت قرمز به ویژه گوشت امعاء و احشا و گوشت ماهی و میگو یافت می شوند.
  3. سنگ های عفونی :  در اثر عفونت کلیه ایجاد می شوند و برای پیشگیری باید عفونت را درمان کرد و رژیم غذایی نقشی در تشکیل یا پیشگیری ندارد.
  4. سنگ های سیستئینی : بسیار نادر و بیشتر یک اختلال ژنتیکی هستند که در اثر ترشح اسید آمینه سیستئین به کلیه و ادرار تشکیل می شوند.جنبه ارثی دارند و کودکان بیشتر در معرض قرار میگیرند .
  • جنس سنگ کلیه چگونه باید مشخص شود ؟

  1. آزمایش و تجزیه سنگ دفع شده
  2. جمع آوری ادرار 24 ساعته از نظر کلسیم ، اسید اوریک ، اگزالات ، سیستین ، حجم ادرار
  3. آزمایش خون از نظر بررسی کلسیم ، اسید اوریک ، PTH

این آزمایشات توسط فوق تخصص اورولوژی یا ارولوژیست مورد تفسیر قرار می گیرد .

  • چرا شناسائی نوع سنگ کلیه در افراد مهم است ؟

شناسایی نوع سنگ کلیه کمک می کند که چه تغییری باید در رژیم غذائی ایجاد شود. به عنوان مثال محدود کردن اگزالات در رژیم غذائی ممکن است در پیشگیری از تشکیل سنگ های اگزالات کلسیمی موثر باشد ولی تاثیری در پیشگیری از سنگ های اسید اوریکی ندارد. برخی از توصیه های تغذیه ای ممکن است برای انواع سنگ های کلیه کاربرد داشته باشد. ولی نکته مهم این است که دریافت آب به مقدار کافی از تشکیل تمام انواع سنگ های کلیه پیشگیری می کند.

  • چه میزان آب جهت جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه لازم است ؟

مصرف حدود 3 لیتر آب در روز جهت جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه لازم است . میزان آب باید به قدری باشد که ادرار کاملاً شفاف باشد . توصیه می شود قبل از خواب ، آب کافی مصرف شود تا فرد یک نوبت جهت ادرار از خواب بلند شود .

 

بخوانید : با سنگ کلیه آشنا شویم

 

  • تاثیر و درمان رژیم غذایی در سنگ کلیه برای سنگ های اگزالات کلسیم:

  1. اولین و مهمترین جزء درمان تغذیه ای این بیماران، مصرف فراوان آب است.
  2. برخلاف گذشته که میزان کلسیم مصرفی کاهش داده می شد، لازم است این بیماران روزانه بیش از 1000 میلی گرم کلسیم مصرف کنند که از منابع خوب کلسیم شیر کم چرب ، ماست ، پنیر و کلم بروکلی است. در حقیقت مصرف رژیم غذایی حاوی کلسیم خیلی کم، سبب دفع ادراری اگزالات می شود که در افراد مستعد، احتمال بروز سنگ کلیه را افزایش می دهد. با مصرف کلسیم فراوان ، کلسیم بیشتری در روده در دسترس است، که با اگزالات ترکیب و آن را به صورت غیر محلول در می آورد که بدین طریق اگزالات از روده جذب نمی شود.
  3.  کاهش اگزالات رژیم غذایی که به خصوص با حذف آن هشت ماده ی غذایی غنی از اگزالات ( اسفناج، ریواس ، چغندر ، آجیل ،شکلات ،چای ،توت فرنگی ، آلبالو، آلو، کشمش، تمشک، جوانه گندم، گوجه فرنگی، چغندر، کرفس، بادمجان، تره فرنگی، جعفری،شکلات ، بادام زمینی، فلفل سبز،‌ هویج، قهوه فوری و چای) ، تا حد زیادی اگزالات رژیم غذایی کاهش می یابد.
  4.  مصرف محدود تا متوسط پروتئین حیوانی مانند گوشت ، مرغ ، ماهی و تخم مرغ می تواند سبب کاهش دفع کلسیم شود.
  5. مصرف زیاد نمک سبب افزایش دفع ادراری کلسیم شده است، لذا کاهش مصرف سدیم و نمک توصیه می شود.
  6. از آن جا که اخیراً رابطه دریافت کم پتاسیم در تشکیل سنگ های کلیه از طریق افزایش دفع کلسیم ادراری نشان داده شده است، لذا توصیه می شود این افراد پتاسیم بیشتری دریافت کنند .
  7. کربوهیدرات های ساده (قند، شکر،شیرینی ها )، دفع کلسیم و اگزالات را افزایش می دهند.
  • آیا مصرف لبنیات در سنگ کلیه مضر است ؟

مصرف رژیم غذایی حاوی کلسیم خیلی کم، سبب دفع ادراری اگزالات می شود که در افراد مستعد، احتمال بروز سنگ کلیه را افزایش می دهد. با مصرف کلسیم فراوان ، کلسیم بیشتری در روده در دسترس است، که با اگزالات ترکیب و آن را به صورت غیر محلول درمی آورد که بدین طریق اگزالات از روده جذب نمی شود. بنابراین مصرف لبنیات به میزان متوسط (2 لیوان شیر یا ماست، یا 30 گرم پنیر) و مخصوصاً در بین غذا توصیه می شود .

درد کلیه

  • آیا خوردن قرص کلسیم باعث سنگ سازی کلیه می شود ؟

قرص کلسیم که مخصوصاً خانمها جهت پوکی استخوان استفاده می کنند ، اگر همراه مصرف غذا باشد معمولاً مشکلی ایجاد نمی کند . به طور کلی بهتر است قرص کلسیم سیترات استفاده شود تا مانع تشکیل سنگ کلیه شود .

  • درمان تغذیه ای در سنگ کلیه اسید اوریک ؟

بیماران مبتلا به سنگ های اسید اوریکی باید آب زیادی مصرف کنند و لازم است با تجویز رژیم غذایی با باقیمانده قلیایی، PH ادرار آنها را کمی افزایش داد تا به 5/6 -6 برسد. در صورتی که افزایش اسید اوریک شدید باشد، مصرف منابع غذایی حاوی پورین از جمله گوشت ها، عصاره گوشت، حبوبات و سایر منابع باید کاهش یابد.

  • درمان تغذیه ای در سنگ کلیه سیستینی ؟

این بیماران باید آب فراوانی (بیشتر از 4 لیتر در روز ) بنوشند. اغلب لازم است در طول شب نیز بیدار شده و آب بنوشند. رژیم غذایی با باقیمانده ی قلیایی ، برای افزایش PH ادرار تا 5/7 لازم است. به علاوه برای آنها رژیم غذایی حاوی سیستئین، متیونین و سیستئین کم توصیه می شود. اگر با این موارد سنگ کنترل نشود، پنی سیلامین هم تجویز می شود.

 

 

دکتر کیوان آقامحمدپور فوق تخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری و ناباروری

 

آپاراتپیج دکتر کیوان آقامحمدپور در سایت آپارات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *