در این مقاله می خوانید :
سنگ کلیه، رسوبات سختی می باشد که از مواد معدنی و نمک در داخل کلیه تشکیل می‌شود. داشتن رژیم غذایی، اضافه وزن، برخی از بیماری‌ها، مکمل‌ها و داروها از جمله علل ایجاد سنگ کلیه به حساب می آیند. دفع سنگ کلیه عموماً بسیار دردناک می باشد ، اگر سنگ‌ها به موقع تشخیص داده شوند، به طور معمول باعث ایجاد آسیب دائمی نمی شوند. درسته که همیشه جراحی لازم نیست، اما گاهی پزشک تشخیص می‌دهد که برای از بین بردن سنگ‌ها نیاز به جراحی می باشد که در این صورت مراقبت های بعد از جراحی سنگ و داشتن dj یا خروج لوله دبل جی اهمیت زیادی در بهبود سریع بیمار دارد.
سنگ شکنی درون اندامی (TUL ) چیست؟
سنگ شکنی درون اندامی یا TUL شیوه ای موثر برای خرد کردن سنگهایی است که درون لوله حالب گیر کرده اند. این روش که اکثراً برای خرد کردن سنگهای حالب تحتانی و میانی استفاده می شود معمولاً حدود 75 تا 95 درصد موفق خواهند بود.
عمل tul چگونه انجام می شود؟
در طی عمل TUL، پزشک معالج به وسیله ی یک دوربین بسیار باریک به “نام یورتروسکوپ ” و یک لوله بسیار باریک و ابزار سنگ شکن استفاده می نماید.
عمل جراحی tul همراه با بی حسی کمر و به صورت سرپائی انجام می شود. پزشک معالج شما با عبور دوربین از داخل مجرای ادراری به مثانه و لوله حالب، محل گیر کردن سنگ حالب را مشخص می نماید و با لیزر یا پنوماتیک سنگ را خرد می کند و سپس تکه های سنگ خرد شده با ابزار خارج می شوند.
گاهی اوقات جهت دفع شدن سنگ های خرد شده داخل لوله حالب، لوله ای قلاب مانند به نام دبل جی یا dj قرار داده می شود.
لوله دبل جی چیست و چه عملکردی دارد؟
لوله دبل جی یا استنت حالب، به لوله‌ای نازک و قابل انعطاف گفته می شود که حالب را باز نگه می‌دارد. حالب بخشی از سیستم ادراری است که به شکل لوله بلند و نازکی است و کار آن انتقال ادرار از کلیه‌ها به مثانه می‌باشد. پزشک معالج استنت حالب را در داخل این مسیر لوله مانند قرار می‌دهد که یک سر این استنت در داخل لگنچه کلیه قرار می‌گیرد و سر دیگر آن بعد از عبور از حالب به داخل مثانه می‌رسد. از آنجا که دو طرف این لوله شبیه حرف J است، به آن «دبل جی یا dj» می‌گویند.
عملکرد این استنت اینگونه است که حالب را باز نگه می‌دارد تا سنگ‌ها و یا بقایای آنها بتوانند بدون آسیب رساندن به حالب و با راحتی بیشتری عبور کنند. از طرف دیگر، چون جراحی سنگ کلیه ممکن است باعث ایجاد آسیب به مجرای حالب و تورم و تنگ شدن آن شود، دبل جی کار گذاشته می‌شود تا این مجرا را باز نگه داشته و ادرار و سنگ‌ها را به راحتی عبور دهد.
دبل جی از طریق مجرای ادرار و به وسیله اورولوژیست کار گذاشته می‌شود و پس از مدتی برداشته می‌شود. در طول زمانی که استنت دارید و در حال نقاهت جراحی سنگ کلیه هستید، باید مراقبت‌هایی را انجام دهید.
مراقبت های لازم بعد از عمل tul و داشتن دبل جی:
لازم است بعد از جراحی سنگ شکنی درون اندامی، بیمار نکاتی را رعایت کند تا کمتر دچار عارضه شود، این نکات را به اختصار اشاره میکنیم:
- روزی ۶ تا ۸ لیوان مایعات باید مصرف نمایید.( در صورتی که محدودیت مصرف مایعات نداشته باشید).
- از فعالیت شدید و سنگین تا زمانی که پزشک جراح دستور می دهد، پرهیز نمایید.
- ممنوعیتی برای راه رفتن و از پله بالا رفتن وجود ندارد.
- ممنوعیتی برای روابط جنسی وجود ندارد.
- در صورت تجویز دارو توسط پزشک معالج ، دورۀ مصرف آن ها باید تکمیل گردد.
- بعد از عمل tul و ترخیص ممکن است ادرار شما مقداری خونی باشد که با مصرف مایعات به مرور زمان کمتر خواهد شد.
- در صورت تعبیه دبل جی بعد از عمل tul (که بین ۳ تا ۶ هفته در بدن ممکن است بماند) گاهی دچار تکرر ادرار ، سوزش ادرار و خون در ادرار می شوید که به مرور زمان با مصرف مایعات بهبود می یابید و حتماً باید برای خروج دبل جی طبق نظر پزشک معالج مراجعه نمایید چون ماندن آن باعث بروز عفونت و یا تشکیل مجدد سنگ می‌شود.
- از ورزش سنگین، جست و خیز و پریدن اجتناب کنید.
- بهداشت فردی رعایت شود.
- در صورت داشتن تب و یا خون شدید در ادرار می بایست به پزشک معالج یا اورژانس بیمارستان در اسرع وقت مراجعه نمایید.
عوارض استفاده از دبل جی:
بخوانید : فیلم سنگ شکنی درون اندامی TUL
استفاده از استنت dj بعد از جراحی بیمار ممکن است هر یک از عوارض زیر را داشته باشد:
- تکرر ادرار
- تخلیه زودهنگام ادرار
- مشاهده خون در ادرار
- ترشحات ادراری
- درد کلیه، مثانه و یا کشاله ران در حین ادرار کردن یا مدتی پس از آن
توجه نمایید که تمامی این موارد به طور موقت بوده و بعد از برداشتن استنت برطرف خواهند شد.
نحوه ی خروج لوله دبل جی:
پزشک معالج برای خارج کردن استنت ها،از روش اندوسکوپیک از طریق مجرای ادراری اقدام می نماید. این روش خروج لوله دبل جی بصورت سرپایی بوده و هیچگونه برشی بر روی سطح پوست ایجاد نمی شود.
شایان به ذکر است که پس از خروج دبل جی ، دیگر عوارضی را در پی نخواهید داشت.
مراقبت های بعد از جراحی سنگ کلیه و داشتن دبل جی بسیار دارای اهمیت می باشد پس خواهشاً به موارد گفته شده دقت نمایید و همچنین بدانید :
مدیریت درد، خوردن و آشامیدن صحیح ، کنترل عفونت با توجه به تجویز پزشک معالج ، افزایش تدریجی فعالیت، بازگشت به کار پس از یک تا سه هفته و استراحت کافی جهت بهبودی زودتر شما بسیار مهم است . همچنین میبایست پس از مدت زمان مشخص شده برای برداشتن استنت حالب به پزشک معالج خود مراجعه نمایید. گاهاً ممکن است تا زمانی که دبل جی دارید، احساس درد داشته و یا در ادرار خود خون مشاهده نمایید. این موارد طبیعی بوده و به مرور برطرف خواهند شد.
دکتر کیوان آقامحمدپور فوق تخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری و ناباروری
