دفع سنگ کلیه

زمان مطالعه: 8 دقیقه

سنگ کلیه بیماری شایعی بوده و در حدود 10 تا 20 درصد از افراد جامعه مبتلا به آن هستند. یکی از زجرآورترین دردها ، درد سنگ کلیه است به طوری که درد معادل زایمان و در برخی موارد شدیدتر از درد زایمان است . مبتلایان به این بیماری همواره به دنبال راهی هستند که بتوانند از این مشکل خلاص شوند یا دست کم روش‌هایی غیر دارویی را جستجو می‌کنند که بتواند درد آن را تسکین دهد.

 

• علایم درد سنگ کلیه چیست ؟

سنگ کليه می تواند بدون علامت باشد تا زمانی که کليه را از کار بيندازد. يعنی ممکن است کليه سنگ بسازد، علائم هم ندهد و کسی هم متوجه نشود و در نهايت روزی کليه را نارسا کند. اما يکی از مهم ترين علائم سنگ کليه ،درد است.

اين درد معمولاً شب ها شروع می شود و فرد را از خواب بيدار می کند. در واقع درد شديد و غيرقابل تحمل است. يکی ديگر از علائم سنگ، تغيير رنگ ادرار به صورت خونی يا رنگ چای شدن است. درد آن معمولاً همراه با تهوع و استفراغ است . بعضی از بيماران، با علامت عفونت مراجعه می کنند. در اين موارد، جزو اورژانس های پزشکی است و بايد فوراً به آن رسيدگی شود.

• دارو جهت رفع درد:

بهترین دارو که جواب سریع در زمان درد سنگ کلیه ایجاد کند ، استفاده از شیاف دیکلوفناک یا ایندومتاسین است . از مسکنهای دیگر مثل استامینوفن یا ژلوفن یا سلکسیب و … میشه استفاده کرد .در موارد خیلی شدید مراجعه به اورژانس و تزریق آمپول پتیدین یا مورفین لازم است .

• علت تشکیل سنگ کلیه چیست ؟

وقتی غلظت مواد در ادرار زياد شود، زمينه تشکيل هسته سنگ در ادرار فراهم می شود. وقتی هم که اين هسته اوليه ايجاد شد، ساير مواد دور اين هسته رسوب می کنند و سنگ بزرگ می شود. بنابراین مشخص است که مصرف مایعات باید زیاد باشد تا سنگ سازی صورت نگیرد .

• چگونه سنگ کلیه را دفع کنیم؟

در هر فردی که با درد مراجعه به متخصص اورولوژی یا فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری می نماید ، بهتر است سونوگرافی کلیه ها و مثانه یا سی تی اسکن شکم و لگن انجام شود . بر اساس اندازه و محل سنگ کلیه می توان درباره دفع آن نظر داد .

• روش های تشخیص سنگ کلیه بیمار :
  

ساده ترین روش سونوگرافی است ولی در بعضی موارد سونوگرافی قادر به تشخیص نیست و ممکن است نیاز به انجام CT-SCAN و یا بندرت IVP استفاده گردد.

• انواع درمان سنگ کلیه :

1. استفاده از محلول هایی که می تواند به صورت شیمیایی سنگ را حل نماید
2. سنگ شکنی برون اندامی  SWL  با استفاده از امواج ماورای صوتی
3. سنگ شکنی درون اندامی TUL
4. سنگ شکنی درون اندامی با استفاده از آندوسکوپ انعطاف پذیر (RIRS)
5. خروج سنگ با استفاده از شکاف بسیار کوچک در پهلو PCNL
6. استفاده از روش لاپاراسکوپی جهت خروج سنگ های ادراری
7. عمل جراحی باز که بسیار به ندرت انجام می شود.

• بهترین روش درمان سنگ کلیه چیست؟

تمامی سنگ های کلیه قابل شکستن با سنگ شکنی برون اندامی نیستند.بهترین شرایط درمان با این روش زمانی است که اندازه آن کمتر از ۱.۵سانتی متر باشد. هر چقدر سنگ بزرگتر باشد، قطعات شکسته شده بیشتر و درد شخص بیشتر است. جنس سنگ فاکتور مهم دیگری است. به طوری که سنگ های سیستینی مقاوم ترین سنگ ها هستند و امکان موفقیت سنگ شکنی برون اندامی کمتری دارند. بهتر است بیش از دو بار سنگ شکنی برون اندامی با توجه به عوارض بد آن روی کلیه انجام نشود و اگر سنگ به هر علتی مثلاً بزرگی ابعاد آن یا جنس آن شکسته نشود، از روش های جراحی آندوسکوپی جهت خروج آن استفاده شود.

• دفع سنگ کلیه 2 میلی متری و شن ریزه:

سنگ کلیه 2 میلی متری و شن ریزه حدود 80 درصد موارد با خوردن مایعات فراوان و تحرک و مصرف مسکن دفع می شود .

• دفع سنگ 3 میلی متری:

سنگ 3 میلی متری حدود 80 درصد موارد با خوردن مایعات فراوان و تحرک و مصرف مسکن دفع می شود .

• دفع کردن سنگ 4 میلی متری:

سنگ کلیه 4 میلی متری حدود 80 درصد موارد با خوردن مایعات فراوان و تحرک و مصرف مسکن دفع می شود .

• دفع کردن سنگ 5 میلی متری:

سنگ کلیه 5 میلی متری حدود 50 درصد موارد با خوردن مایعات فراوان و تحرک و مصرف مسکن دفع می شود .در صورت ایجاد درد بهتر است سنگ شکنی برون اندامی انجام شود .

 

بخوانید : سنگ شکنی چطور انجام میشه؟

 

• دفع کردن سنگ 6 میلی متری:

سنگ کلیه 6 میلی متری  حدود 50 درصد موارد با خوردن مایعات فراوان و تحرک و مصرف مسکن دفع می شود .در صورت ایجاد درد بهتر است سنگ شکنی برون اندامی انجام شود .

• دفع کردن سنگ 7 میلی متری:

سنگ 7 میلی متری  با احتمال کمتر و حدود 20 درصد موارد با خوردن مایعات فراوان و تحرک و مصرف مسکن دفع می شود .جهت دفع این سنگ نیاز به سنگ شکنی برون اندامی است .

• دفع کردن سنگ کلیه 8 میلی متری:

سنگ کلیه 8 میلی متری  با احتمال کمتر و حدود 20 درصد موارد با خوردن مایعات فراوان و تحرک و مصرف مسکن دفع می شود .جهت دفع این سنگ نیاز به سنگ شکنی برون اندامی است .

• دفع سنگ 9 میلی متری:

سنگ کلیه 9 میلی متری  با احتمال کمتر و حدود 10 درصد موارد با خوردن مایعات فراوان و تحرک و مصرف مسکن دفع می شود .جهت دفع این سنگ نیاز به سنگ شکنی برون اندامی است .

• دفع سنگ 10 میلی متری:

سنگ کلیه 10 میلی متری  بندرت دفع می شود .جهت دفع این سنگ نیاز به سنگ شکنی برون اندامی است .

• دفع سنگ 11 میلی متری:

در  سنگ 11 میلی متری اگر سنگ در قسمت پایین کلیه یا اصطلاحاً در کالیس تحتانی باشد ، با سنگ شکنی برون اندامی احتمال دفع آن بسیار کم است و باید از روش جراحی اندوسکوپیک منعطف ( فلکسیبل ) جدید و پیشرفته که بدون شکاف و به روش بسته صورت می گیرد و بنام RIRS استفاده کرد و توسط فوق تخصص جراحی کلیه یا اورولوژی انجام می شود . با این روش که مثل لوله باریک در تمام حفرات یا کالیسها چرخیده و سنگ با استفاده از لیزر شکسته می شود .اگر در کالیس تحتانی نباشد ، با استفاده از سنگ شکنی برون اندامی سنگ دفع می شود .

• دفع سنگ 12 میلی متری:

 اگر سنگ در قسمت پایین کلیه یا اصطلاحاً در کالیس تحتانی باشد ، با سنگ شکنی برون اندامی احتمال دفع آن بسیار کم است و باید از روش جراحی اندوسکوپیک منعطف ( فلکسیبل ) جدید و پیشرفته که بدون شکاف و  به روش بسته صورت می گیرد و بنام RIRS استفاده کرد و توسط فوق تخصص جراحی کلیه یا اورولوژی انجام می شود . با این روش که مثل لوله باریک در تمام حفرات یا کالیسها چرخیده و سنگ با استفاده از لیزر شکسته می شود .اگر در کالیس تحتانی نباشد ، با استفاده از سنگ شکنی برون اندامی سنگ دفع می شود .

• دفع سنگ 13 میلی متری:

در  سنگ 13 میلی متری اگر سنگ در کالیس تحتانی باشد ، با سنگ شکنی برون اندامی احتمال دفع آن بسیار کم است و باید از روش جراحی اندوسکوپیک منعطف ( فلکسیبل ) جدید و پیشرفته که بدون شکاف و به روش بسته صورت می گیرد و بنام RIRS استفاده کرد و توسط فوق تخصص جراحی کلیه یا اورولوژی انجام می شود . با این روش که مثل لوله باریک در تمام حفرات یا کالیسها چرخیده و سنگ با استفاده از لیزر شکسته می شود .

• دفع سنگ 14 میلی متری:

اگر سنگ در قسمت کالیس تحتانی باشد ، با سنگ شکنی برون اندامی احتمال دفع آن بسیار کم است و باید از روش جراحی اندوسکوپیک منعطف ( فلکسیبل ) جدید و پیشرفته که بدون شکاف و به روش بسته صورت می گیرد و بنام RIRS استفاده کرد و توسط فوق تخصص جراحی کلیه یا اورولوژی انجام می شود . با این روش که مثل لوله باریک در تمام حفرات یا کالیسها چرخیده و سنگ با استفاده از لیزر شکسته می شود .اگر در کالیس تحتانی نباشد ، با استفاده از سنگ شکنی برون اندامی سنگ دفع می شود .

 

بخوانید : عمل سنگ کلیه TUL

 

• دفع سنگ کلیه 15 میلی متری:

اگر سنگ در قسمت پایین کلیه یا اصطلاحاً در کالیس تحتانی باشد ، با سنگ شکنی برون اندامی احتمال دفع آن بسیار کم است و باید از روش جراحی اندوسکوپیک منعطف ( فلکسیبل ) جدید و پیشرفته که بدون شکاف و به روش بسته صورت می گیرد و بنام RIRS استفاده کرد و توسط فوق تخصص جراحی کلیه یا اورولوژی انجام می شود. با این روش که مثل لوله باریک در تمام حفرات یا کالیسها چرخیده و سنگ با استفاده از لیزر شکسته می شود .اگر سنگ در کالیس تحتانی نباشد ، با استفاده از سنگ شکنی برون اندامی سنگ دفع می شود .

• دفع کردن سنگ کلیه  16 و 17 و 18 و 19 و 20 میلی متری:

در این نوع ، علاوه  بر اندازه و جنس سنگ، نیز مهم است . اگر جنس سخت و به اصطلاح از جنس سیستینی باشد ، در هر کالیسی بهترین روش ، انجام جراحی با یک شکاف 1 سانتی متری به جای عمل جراحی باز و شکاف وسیع است که اصطلاحاً PCNL نامیده می شود .اگر جنس آن سیستینی نباشد و در قسمت کالیس تحتانی باشد ، با سنگ شکنی برون اندامی احتمال دفع آن بسیار کم است و باید از روش جراحی اندوسکوپیک منعطف ( فلکسیبل ) جدید و پیشرفته که بدون شکاف و به روش بسته صورت می گیرد و بنام RIRS استفاده کرد و توسط فوق تخصص جراحی کلیه یا اورولوژی انجام می شود .

با این روش که مثل لوله باریک در تمام حفرات یا کالیسهای کلیه چرخیده و سنگ با استفاده از لیزر شکسته می شود .اگر سنگ 16 و 17 و 18 و 19 و 20 میلی متر یدر کالیس تحتانی نباشد ، با استفاده از سنگ شکنی برون اندامیسنگ دفع می شود .

• دفع سنگ بالای 2 سانتی متری و شاخ گوزنی:

سنگ کلیه بالای 2 سانتی متری و شاخ گوزنی با هر جنسی باشد و در هر کالیسی باشد ، نیاز به انجام جراحی با یک شکاف 1 سانتی متری به جای عمل جراحی باز و شکاف وسیع دارد که اصطلاحاً PCNL نامیده می شود و توسط فوق تخصص جراحی کلیه یا اورولوژی انجام می شود .

• سنگ شکنی درون اندامی از طریق حالب :

سنگ شکنی درون اندامی از طریق حالب شامل دو نوع می باشد:

1. نوع معمول یا غیرقابل انعطاف : فقط برای سنگ حالب به کار می رود و امکان عمل روی سنگهای داخل کلیه ندارد و اصطلاحاً TUL نامیده می شود.
2. نوع پیشرفته و جدید آن که انعطاف پذیر بوده و فلکسیبل است. این روش جدیدترین روش درمان سنگ کلیه محسوب می شود. با این روش می توان سنگ های داخل کلیه را در افرادی که نمی توان سنگ شکنی برون اندامی انجام داد، شکست. به این روش اصطلاحاً RIRS نامیده می شود.

 

دکتر کیوان آقامحمدپور فوق تخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری و ناباروری

 

پیج دکتر کیوان آقامحمدپور در سایت آپارات